REPORTAGE
Operaties om gewicht te verliezen
Kurt, een gezonde 43-jarige man, zit aan tafel voor zijn avondmaaltijd. Hij is groot en hij ziet er wat dik uit, maar veel minder dan 4 jaar geleden. Je kunt gewoon niet vergelijken. Op zijn bord liggen aardappelpuree en visfilet, gekookt speciaal voor hem door zijn vrouw die frietjes met stoofvlees gaat eten. Hij weet dat hij zijn eten goed moet kauwen en traag inslikken. Anders krijgt hij het gevoel dat zijn binnenkant verstopt is.
Aan de bovenkant van zijn maag ligt een siliconenring die de doorgang van te veel eten voorkomt. Binnen de ring zit er een ballonnetje. Hoe meer zoutoplossing daarin zit, hoe minder die man zal kunnen eten. Zijn maag is immers “kleiner” geworden. Als zijn lichaam denkt dat hij genoeg gegeten heeft, denkt hij dan juist hetzelfde. Dat is de simpele rekensom van een gewichtsverliesmethode.
Kurt onderging zijn operatie 3 jaar geleden. Hij is meer dan 30 kilo afgevallen en blij met het resultaat. Hij kan geen frietjes meer eten, of andere gerechten die hij vroeger graag at. Hij heeft ook enkele problemen verwerven. Te veel of te snel eten kan een soort obstructie veroorzaken in de slokdarm. Dan krijgt hij soms de hik. In de slechtste geval moet hij overgeven. “Soms in een restaurant kan dat erg zijn”, zegt hij. Daarom, volgens Dr. Jean Pierre Vanrijkel, verlaten de maagband bijna 50% van zijn patiënten. “Ze kunnen hun drang om te eten niet vermijden. De helft van hen blijven ’s nachts snoepen en als het onmogelijk wordt door de obstructie, dan wordt het een frustrerend ervaring. Waarschijnlijk is die drive hormonaal gestuurd. Een maagband zal die persoon alleen pesten. De fundamentele drang van die mensen om te eten blijft bestaan.” Dan is de kans groot dat de patiënt die vermageringsproces zal bypassen door vet in te slikken op een andere manier: ijsjes en yoghurt eten, chocolade en frisdranken drinken. De ring kan niet stoppen wat vloeibaar is.
Dat is niet het geval bij Kurt. Geen frietjes kunnen eten is voor hem een lage prijs. Nu heeft hij meer conditie en energie gedurende de dag. Hij is gewend aan minder te eten. “Andere manieren helpen toch niet. Je zal afvallen en terug bijkomen”, aldus hem. Hij is tevreden met het resultaat en met het middel dat hij heeft gekozen.
“Bij een Gastrisch Bypass operatie verdwijnen suikerziekte en overmatig hongergevoel.”
Patiënten kunnen andere gewichtsverliesmethoden kiezen, zoals Gastrische Bypass. Bij deze operatie wordt de maag in twee verdeeld, door te scheiden, of met hulp van chirurgische nietjes. Daarna wordt de dunne darm van de patiënt gescheiden en verbonden met de kleinere maag. Zo’n operatie valt mee bij de grote meerderheid van de patiënten omdat er hormonale veranderingen gebeuren. De persoon verliest zijn drive om te eten.
“Vroeger deden we deze soort operatie bij gevallen van maagzweren”, zegt Dr. Vanrijkel. “We zagen dat die mensen nooit meer dik werden. Ze vermagerden omdat ze minder honger hadden.” Patiënten die geopereerd worden op deze manier genezen ook van een paar gezondheidsproblemen zelfs vóór ze enkele kilo’s verliezen. Suikerziekte, leverziekten en hypertensie zijn enkele voorbeelden daarvan. “Daarom denken we dat een Bypass hormonale veranderingen veroorzaakt.”
Blijkbaar is deze operatie meer aan te raden dan de maagband. Meer mensen zijn immers tevreden met een Gastrische Bypass. Ze kunnen eten wat ze willen, toch hebben ze niet zoveel honger als vroeger. Ze voelen ook niet meer goesting om ’s nachts te eten, om tussendoortjes, enzovoort. Maar ze moeten beseffen dat die procedure niet omkeerbaar is. Daarvoor moet de patiënt ook een psychiater en een endocrinoloog raadplegen.
Juliana Fiorentini heeft de Gastrische Bypass gekozen in 2009. Ze werd veel te dik nadat ze van haar eerste dochter bevallen was. Tot nu toe moet ze psychologische begeleiding krijgen. “Ik heb al eens moeten uitstappen van mijn auto om over te geven”, zegt zij. “Soms val ik flauw. Dat kan mijn humeur momenteel veranderen, maar in het algemeen ben ik tevreden. Ik ben blij met mijn lichaam, het is de moeite waard.” Zij ziet er 10 jaar jonger uit, volgens haar vrienden.
Tussen de gewichtsverliesmethoden zit er ook de intragastrische ballon. Bij deze procedure moet de patiënt niet lang in het ziekenhuis blijven. De ballon wordt geplaatst in de maag terwijl het nog leeg is. Daarna wordt het gevuld door een zoutoplossing. Als de ballon opgeblazen is, zal het veel ruimte innemen en zal de patiënt niet veel kunnen eten.
In een zin werkt het zoals de maagband. Het nadeel van deze procedure is dat de ballon na 6 maanden moet vervangen worden door een andere. De maagsap zal de ballon beschadigen tot het verwijderd moet worden.
Zo’n methode kan duur worden op lange termijn. Nadat de persoon geen ballon meer wil gebruiken, kan hij al zijn gewicht terugkrijgen en zelfs een paar extra kilo’s. Daarom wordt deze techniek meestal gebruikt om een zwaarlijvige patiënt te helpen enkele kilo’s te verliezen vóór hij een Bypass chirurgie heeft. Bovendien is deze methode voor patiënten met een BMI (Body Mass Index, of queteletindex) boven 35, namelijk personen die aan obesitas lijden.
Het maakt niet uit welke methode je kiest, discipline is altijd belangrijk. Medische procedures vermijden is niet zo evident voor mensen die al slecht eetgewoonten hebben en die geen tijd hebben om te fitnessen.
Obesitas bij kinderen
In België lijdt 11% van de kinderen aan overgewicht. De oorzaken zijn veel: te grote hoeveelheden voedsel, omgevingsfactoren (kinderen nemen gemakkelijk de gewoontes van hun ouders), genetische factoren, slecht slapen, weinig dagelijks lichaamsbeweging. De laatste factoor kan ook de grootste zijn. Vooral in de laatste decennia bewegen kinderen steeds minder.
Ze besteden veel tijd aan TV en computer. Ze hebben ook minder speelplaatsen en ze bewegen minder om naar school te gaan. In België is het niet zo erg als in de Verenigde Staten. Daar, ook door de combinatie van slechte eetgewoonten en gebrek aan lichaamsbeweging, is een derde van de kinderen veel te dik. Om te vermijden dat ze later gebruik zullen moeten maken van gewichtsverliesmethoden zoals die chirurgieën, moeten ze sinds hun kindertijd goed eten. Voorkomen is beter dan genezen.
Queteletindex
De queteletindex of Body Mass Index (BMI) is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt gebruikt om te bepalen of een person met overgewicht is. Deze index werd ontwikkeld door de Gentenaar Adolphe Quételet (1976-1874), die wiskunde heeft gestudeerd aan de Universiteit van Gent.
De formule is eenvoudig: Q=m/h², waarbij “Q” de queteletindex is, “m” de massa is in kilo’s en “h” de hoogte is in meter. Iedereen kan zijn eigen BMI berekenen door deze equatie. Als het resultaat minder dan 18,5 is, is de persoon met ondergewicht. Tussen 18,5 tot 25 is ze met normaal gewicht. Van 25 tot 27, licht overgewicht. Van 27 tot 30, matig overgewicht. Van 30 tot 40, ernstig overgewicht. Een persoon die een BMI hoger dan 40 heeft, lijdt aan ziekelijke overgewicht.
